Chợt Nhớ Bài Thơ "CON CÓC" (Đ.Văn) & Hoa Và Rác (T)
*****
1- Đ.Văn : CHỢT NHỚ Bài Thơ "CON CÓC"

Đa số chúng ta đều biết bài thơ nhan đề "CON CÓC" khuyết danh. Đại để như sau:
Con cóc trong hang
Con cóc nhảy ra
Con cóc nhảy ra
Con cóc ngồi đó
Con cóc ngồi đó
Con cóc nhảy đi.

        Thường thì người ta nhắc bài thơ nầy với giọng mỉa mai. Nói bài thơ Con Cóc là nhằm ám chỉ những bài thơ dở, vô hồn. Từ lâu, nhiều người vẫn nghĩ như vậy. Cách nay không lâu, tự nhiên nhớ lại bài thơ nầy và lạ kỳ là thấy "Con Cóc" không còn dở đến độ có thể lấy làm trò cười mà thiệt tình, hình như nó cũng có một giá trị nhứt định nào đó.
       Về hình thức, Con Cóc có một thể loại độc đáo: vừa có dạng cổ phong, lại vừa có dạng thơ mới và thơ tự do? Nó là bài thơ miêu tả hoạt cảnh tiêu biểu, xác thật, đáng là điển hình miêu tả sanh hoạt của Cóc bắt đầu từ nơi trú ẩn ra ngoài tìm thức ăn mỗi ngày.
        Đó là hoạt động đơn giản, thầm lặng, rất tự nhiên và quá hiền lành. Dường như chúng ta chưa hề thấy Cóc cắn lộn, giành ăn, rượt bắt đồng loại hay bất cứ "láng giềng" nào dầu thỉnh thoảng cũng có " nghiến răng" chơi, tỏ ra như giận dữ như để tự "khẳng định mình" (!)

nhưng thiệt tình chẳng bao giờ khẳng định quái gì, nói chi đến làm hại ai!. Hình như nó chỉ sống bằng ngũ cốc do loài người làm rơi rớt sau những đợt uống ăn thừa mứa hoặc các động vật cực nhỏ như xác ruồi muỗi... chẳng hạn?
        Cóc mới đúng là động vật nhỏ, gần gũi với loài người và thiết tha yêu chuộng hòa bình. Suốt đời không hề nghĩ tới việc mở một "chiến dịch quân sự đặc biệt" nào nhằm mở rộng bờ cõi thênh thang của mình qua hình thức "trưng cầu dân ý" giả tạo!
       Tuyệt đối và thiệt lòng yêu chuộng hòa bình phải không là bản chất của Cóc?
Cứ mỗi đầu ngày, Cóc từ "hang nhảy" ra, rồi yên lặng nhẹ nhàng và vô tư "ngồi đó": ngồi đó để hít vô, thở ra cho sâu. Sau khi trong lòng vui vẻ, thân xác khỏe khoắn mới thong thả "nhảy đi" kiếm cơm.
Thử so sánh với bài kệ của Thiền sư Nghĩa Hoài được Thiền sư Hương Hải trích dẫn để trả lời vua Lê Dụ Tông. Như sau:

Nhạn quá trường không,
Ảnh trầm hàn thủy.
Nhạn vô di tích chi ý,
Thủy vô lưu ảnh chi tâm.
( Nhạn bay trên không,
Bóng chìm đáy nước.
Nhạn không ý để dấu,
Nước không tâm giữ bóng.
(HT. Thích Thông Phương dịch).

        Bài Con Cóc vô danh miêu tả không gian kẹt nhà tăm tối; bài kệ của Thiền sư Nghĩa Hoài nói chuyện chín từng mây xanh xán lạn thênh thang. Nhưng nếu xét theo một hướng nhìn nhứt định nào đó thì cả hai cũng đều miêu tả hoạt cảnh mà thôi! Tất cả là Một; Một là Tất cả, phải chăng là vậy?
        Rất nhiều bài thơ có dịp đọc gần đây thua Con Cóc xa lắm. Viết không hiểu viết cái gì, giống như trẻ tập viết. Đó đúng là những bài thơ “Con Ếch". Có những bài thơ mệnh danh là "tự do"còn tệ hơn Con Ếch một bực: thơ "Con Nhái"! Những bài đó phải nói là hết chỗ chê! Nghĩ, không biết nghĩ cái gì! Viết, không biết viết cái gì! Đọc như đọc thần chú! Nhưng tác giả lại cho đó là Thơ:Thơ-tự-do bay bổng lưng trời!
Cái gì dễ làm thì không dễ thành công: Thơ tự do không dễ làm cho hay chút nào! Đã có hàng triệu bài thơ theo thể loại Tự do nhưng thử hỏi có mấy bài được người đọc nhớ tên?
        Theo một số không ít, bất cứ loại thơ gì ,trước hết, phải "có hồn", tức là có cảm xúc thiệt . Thơ mà làm lấy-có thì không thể có hồn tức là linh động làm lòng người rung cảm. Thơ không hồn y như xác chết! Thứ hai là thơ phải có vần, ít nhứt là âm điệu trầm bổng như nhạc. Vì nhạc mà không trầm bổng thì không sao thành nhạc được! Sau cùng và quan trọng nhứt là hình ảnh: hình ảnh phải mới mẻ, độc đáo và sáng tạo. Nguyên Sa làm thơ không nhiều, nhưng Thầy Trần Bích Lan có lắm bài bất hủ là nhờ cách sử dụng âm điệu du dương, hình ảnh hết sức độc đáo, lắc léo của Thầy. Thử đọc lại bài "Đẹp"* chẳng hạn, ta sẽ thấy ngay điều đó.
        Âu cũng là chợt nhớ rồi chợt nghĩ vu vơ. Giống như gió nhẹ thổi qua. Giống như con Cóc. Giống như cánh Nhạn. Vậy thôi./.
17:08, Ngày 01/10/2022
CHÍNH HỒ

* Đẹp
Tác giả: Nguyên Sa
Người dáng bước bơ vơ của bầu trời hải đảo
Tóc bồng bềnh trến nếp trán ưu tư
Những ngón tay dài ướp trọn mấy ngàn thu
Mà men sáng trong xanh mầu trăng vời vợi

Hơi thở mới nguyên của đồng tiền mừng tuổi
Tôi nhìn người ngóng đợi mắt lên ba
Người về đây có phải tự trời xa
Với nét mắt vòng cung của cầu vồng che mưa nắng?.....

*****
2- Thơ : HOA VÀ RÁC (Chính Hồ)

Sáng qua
Hoa còn khoe hương, khoe sắc:
Hương thơm, sắc thắm.
Người người nưng niu.

Chiều nay
Hoa tàn, hoa rụng
Hoa rơi xuống đất
Hoa thành rác rưởi
Mặc sức giẫm, đạp.

Chẳng lâu sau
Hoa hoại thành phân
Vun bón cho hoa
Thêm hương, thêm sắc…

Mấy ai nhớ rằng
Phân chính là hoa
Hóa thân…

(Trong TÂM THỨC của chúng ta cũng có hai Đặc Tính Căn Bản của HOA và RÁC.)
16/09/2020
Chính Hồ

fShare

Tweet

Add comment